وکیل افترا به وکیل کیفری ای گفته می شود که مسلط بر دفاع و مشاوره حقوقی در زمینه عنوان مجرمانه افترا است. وکیل افترا می تواند با تخصص خود در پرونده های ناشی از افترا نقش مهمی ایفا نماید. مقاله زیر شما را با نکات حقوقی جرم افترا آشنا می سازد و برای انتخاب یک وکیل افترای خوب به شما کمک می کند.

افترا چیست؟

افترا به معنی بهتان، تهمت زدن و به دروغ کارهای ناروا را به کسی نسبت دادن می باشد. در اصطلاح حقوقی افترا به معنای نسبت دادن یک جرم به دیگری است.

با توجه به ماده ۶۹۷ تعزیرات مصوب سال ۱۳۷۵، برای محکوم شدن کسی به جرم افترا، وسیله اسناد از اهمیت برخوردار نمی باشد. بنابراین استفاده از هر وسیله ای، مثل چاپ نقاشی یا کاریکاتور به شرط صراحت استفاده رایانه، و اینترنت و ارسال پیام کوتاه از طرق تلفن همراه، می تواند موجب تحقق جرم افترا شود. همان طور که اداره حقوقی قوه قضائیه طی نظریه مشورتی شماره ۸۳۹۹/۷ -۷/۱۱/۱۵۸۹ اعلام کرده است اگر به وسیله اینترنت یا مشابه آن هم جرمی به کسی نسبت داده شود و نسبت دهنده نتواند صحت آن انتساب و اسناد را ثابت نماید مورد مشمول ماده ۶۹۷ ق.م.ا خواهد بود.

آیا تعدد داشتن شرط تحقق افتراست؟

وکیل افترا : علی رغم به کار بردن واژه های اوراق و مجامع در ماده، متعدد بودن اوراق منتشره یا مجامعی که مرتکب در آن ها نطق کرده است شرط لازم برای تحقق جرم نمی باشد، بلکه همان طور که دادگاه عالی انتظامی قضات در یکی از آرای خود اظهار داشته است: \”یک ورقه هم می تواند وسیله جرم باشد، چه منظور قانون گذار نوع وسایل مورد نظر بوده است نه تعداد\”. به همین دلیل حتی یک سخنرانی در یک مجمع نیز کفایت می کند. البته در حالت اخیر تعداد حاضران باید به حدی برسد که عرفاً اطلاق کلمه مجمع به آنها ممکن باشد.

بنابراین اظهارات شفاهی کسی که در یک مهمانی با فرد کنار دستی خود صحبت می کند یا اظهارات تلفنی یک نفر به افراد متعدد را نمی توان نطق در مجمع دانست ولی اظهارات یک معلم در کلاس درس، یک روحانی در مسجد، یک سخنران در میان تظاهرکنندگان خیابانی و یا مدیرعامل یک شرکت در جلسه هیأت مدیره یا مجمع عمومی شرکت را می تواند نطق در مجمع به حساب آورد و البته این که مجمع به دعوت ناطق تشکیل شده باشد ضرورتی ندارد. در قانون ایران افترای شفاهی نیز پذیرفته شده است. این موضوع عکس موضوع اتخاذ شده از سوی مقنن در مورد جرم نشر اکاذیب است.

مفهوم افترا

تهمت و افترا از جرایمی هستند که به آبروی فرد آسیب می‌زنند، زیرا یک عمل مجرمانه را به نسبت شخص دیگری می‌گذارند. مثلاً در قانون جرم شناخته‌شده سرقت جرم است و اگر فردی بی‌گناه را به دزدی متهم کند بدون اثبات، این افترا نامیده می‌شود.جرم افترا به قصد نسبت دادن عمل مجرمانه به فرد دیگری اتفاق می‌افتد، ولی قادر به اثبات آن عمل مجرمانه نیست. به عبارت دیگر، صرف اظهار کردن که فردی دزد است اگر اثبات نشود، به عنوان افترا محسوب نمی‌شود. اگرچه گاهی‌اوقات شخصی به اشتباه به عنوان دزد شناخته شود ولی اگر اثبات شود واقعاً دزد است، این توهین و افترا نمی‌باشد.در کل، تهمت و افترا به حیثیت و شرافت انسان‌ها آسیب‌رسانند است و می‌بایست با احتیاط و اطلاعات کافی ادعاها را مطرح کرد.

مزایای انتخاب وکیل افترا

انتخاب وکیل در خصوص جرم افترا دارای مزایای مهمی است که به افراد کمک می‌کند تا در برابر این اتهام مقابله کنند و حقوق خود را به درستی بدست آورند. وکیل افترا بازنمایی حرفه‌ای شخص متهم را به طور کامل انجام می‌دهد و به دلیل دانش حقوقی و تجربه‌ای که دارد، می‌تواند در مقابل دعواها و ادعاهای غلط دفاع کند.وکیل افترا قادر است مدارک و شواهد مربوط به اتهام را با دقت بررسی کند و از اجرای مراحل قانونی صحیح اطمینان حاصل کند. او می‌تواند با تحلیل دقیق و معرفی شواهد مناسب، اثبات عدم صحت ادعاهای مختلف را به عهده بگیرد و از حقوق متهم دفاع کند.همچنین، وکیل افترا به عنوان نماینده قانونی متهم می‌تواند در روند دادگاه و مذاکرات با دیگر افراد وکلای مدعی، به نفع متهم تأثیرگذار باشد و حقوق او را حفظ کند.در نتیجه، انتخاب یک وکیل افترا با داشتن تخصص و تجربه لازم، امری بسیار مهم و اساسی است که به فرد متهم کمک می‌کند تا در مقابل ادعاهای غلط و ناعادلانه مقابله کند و از حقوق خود دفاع کند. 

شرایط تحقق جرم افترا

۱ -انتساب جرم به دیگری

برای جلوگیری از گستردگی بیش از حد دامنه جرم افترا، بهتر بود که مقنن ویژگی هایی را برای جرایم مورد انتساب ذکر می کرد. مثل این که برای محکوم شدن کسی به جرم افترا جرایم مورد انتساب باید مستوجب حد یا قصاص بوده یا مجازات قانونی مقرر برای آن ها از میزان خاصی بیشتر باشد. با وضعیت فعلی قانون ظاهراً حتی اگر کسی ارتکاب جرم سبکی مثل جرایم راهنمایی و رانندگی را به دیگری نسبت دهد، مفتری محسوب و مشمول ماده ۶۹۷ می شود!

در هر حال تردیدی وجود ندارد که فعل یا ترک فعل مورد انتساب باید طبق قوانین موجود در زمان اسناد، جرم محسوب شود. بنابراین، جرم انگاری یا جرم زدایی لاحق از اهمیت برخوردار نمی باشد. به علاوه، نسبت دادن اعمالی که جرم نبوده بلکه خلاف شرع یا شأن یا حتی مستوجب تعقیب انتظامی یا اداری باشد موجب محکوم شدن مرتکب به استناد ماده ۶۹۷ نمی شود. مثل اینکه کسی دیگری را به دروغ گویی، روزه خواری، بی تقوایی، بی سوادی، بداخالقی، بی عدالتی و نظایر آن ها متهم کند.

۲ -صراحت انتساب

برای تحقق جرم افترا بنا به صراحت ماده ۶۹۷، صراحت انتساب شرط است. یعنی مرتکب باید امری را صریحاً نسبت دهد که مطابق قانون آن امر جرم محسوب می شود. البته لازم نیست که مرتکب مشخصات دقیق جرمی را که ارتکاب آن را به دیگری نسبت می دهد تعیین کند. بلکه همین که صراحتاً اظهار دارد که وی برای مثال دزدی کرده یا آدم کشته یا اختلاس و خیانت در امانت مرتکب شده است و یا حتی بدون ذکر عنوان مجرمانه خاص، رفتاری را به دیگری نسبت دهد که جرم خاصی را ذهن متبادر کند کافی است.

بنابراین به کار بردن واژه های عامی مثل جانی، بزهکار، مجرم، خائن، بدکار و نظایر آن ها، برای تحقق جرم افترا کفایت نکرده بلکه ممکن است موجب تحقق جرم توهین شود. حتی واژه هایی مثل آدم کش، دزد، کلاهبردار و نظایر آن ها نیز امروزه بیشتر به عنوان کلمات اهانت آمیز بر زبان مردم جاری هستند بدون این که گوینده معنی دقیق آن ها در حقوق کیفری را مد نظر داشته باشد. بنابراین استفاده از این گونه واژه ها هم، بدون بیان جزئیات بیشتر عمل انتسابی، توهین محسوب شده و نمی توان آن را افترا دانست.

۳ -ناتوانی مفتری از اثبات صحت اسناد

هرگاه مرتکب بتواند درستی نظر خود را در مورد ارتکاب جرم از سوی شخص مورد اتهام به اثبات رساند به عنوان مفتری قابل مجازات نخواهد بود. بدین ترتیب، علاوه بر این نکته که در افترا، بر خلاف توهین صراحتاً ارتکاب جرمی به دیگری نسبت داده می شود، تفاوت دیگری که بین افترا و توهین وجود دارد این است که در توهین، اثبات صحت آنچه که به طرف مقابل نسبت داده شده است، رافع مسئولیت کیفری مرتکب نخواهد بود. بنابراین کسی که دیگری را احمق، کودن یا نادان خطاب کرده است نمی تواند به استناد بهره هوشی پائین طرف مقابل از مسئولیت کیفری ناشی از توهین بگریزد!

همین طور، صرف عدم امکان توجه توهین به طرف مقابل برخلاف آنچه که در مورد افترا گفتیم باعث سلب مسئولیت کیفری مرتکب جرم توهین نمی شود. بنابراین کسی که به شخص محترمی که خواهر ندارد در میان یک جمع با دادن فحش رکیکی به خواهر او دشنام می دهد، ممکن است به ارتکاب توهین کیفری محکوم شود.

مجازات نکردن کسی که با اتهام زدن به دیگری و اثبات صحت اتهام موجب خدشه دار شدن حیثیت وی می شود نادرست به نظر می رسد. چه بسا فردی سال ها پیش مرتکب جرمی شده و پس از تحمل مجازات، زندگی شرافتمندانه ای را در پیش گرفته است. حال شخص دیگری، از روی خصومت با وی این موضوع را علنی کرده و آبروی وی را می ریزد.

آیا چنین شخصی مستحق مجازات نیست؟

وکیل افترا : قانون تعزیرات با وضع تبصره ماده ۶۹۷، به پذیرش این دیدگاه یعنی جرم بودن رفتار مذکور نزدیک شده است. اما ایرادی که می توان به این تبصره وارد کرد، این است که منظور از اشاعه فحشا معلوم نیست. واژه فحشا هرچند که از نظر لغوی به معنی گناه بزرگ و کار بسیار زشت به کار رفته است، نوعاً به زنا و گاه به جرایم جنسی دیگر اطلاق می شود. بنابراین، معلوم نیست که آیا حکم تبصره فقط شامل مواردی می شود که اتهام مطرح شده راجع به جرایم جنسی بوده است یا این که منظور مقنن از فحشا اشاره به هر گناه و منکری است که اشاعه آن در جامعه مطلوب نمی باشد.

اگر کسی نداند عملی که به شخص دیگر نسبت می دهد، جرم است آیا مرتکب افترا شده؟

خیر. برای ارتکاب این جرم، مرتکب باید بداند آن عملی که به دیگری نسب می دهد جرم است.

اگر کسی به عنوان شاکی جرمی را علیه شخصی در دادگاه طرح کند و نتواند آن را اثبات کند مرتکب افترا شده؟

خیر. کسی که در مقام احقاق حق خود طرح شکایت می کند حتی اگر نتواند آن جرم را اثبات کند، مفتری محسوب نمی شود.

اگر می خواهید دعوایی تحت عنوان افترا در دادگاه مطرح کنید یا متهم به این جرم واقع شده اید، نیازمند یک وکیل کیفری خوب با تخصص در دعوای افترا هستید که وکیل افترا نامیده می شود. در صورت نیاز به وکیل افترا یا وکیل دادگاه کیفری در تهران، وکیل افترا یا وکیل دادگاه کیفری در کرج، وکیل افترا یا وکیل دادگاه کیفری در مشهد می توانید با گروه وکلای ققنوس که دارای تجربه و تخصص در حقوق کیفری هستند ارتباط برقرار نمایید.